ĐỂ PHÁT TRIỂN TỐT KỸ THUẬT TREMOLO
trích bài vietteiv dịch từ bài viết của John Patykula (http://www.guitarramagazine.com/GoodTremolo)
Tremolo là một trong kỹ thuật đẹp nhất của đàn guitar cổ điển. Tremolo cho ta cảm giác nốt nhạc ngân vang, rung động – một chuỗi liên tục âm thanh thuần túy. Đó là một hiệu ứng tinh tế luôn luôn quyến rũ khán giả, nhất là khi đàn tác phẩm ngọc ngà như Recuerdos de la Alhambra của Francisco Tarrega.
Về cơ bản, ta đàn một nốt trầm bằng ngón cái (p), theo sau ba nốt lặp lại cao hơn sẽ tạo nên tremolo; theo thông lệ ngón áp út (a), ngón giữa (m) và ngón trỏ (i) đàn các nốt cao hơn. Khi đàn nhanh, kỹ thuật này tạo nên ảo giác dòng nhạc trên ngân vang với dòng nhạc trầm đệm theo. Trong ví dụ sau, giai điệu ở bè (giọng) trên.
Đôi khi ta cũng gặp tremolo với giai điệu nằm ở bè trầm, như minh hoạ trong ví dụ tiếp theo.
Ví dụ 2: Trích đoạn Malagueña
Nghệ sĩ guiatar kiêm nhà sư phạm Mexico tên Jesus Silva (1914-1996) mà tôi có may mắn được học ông trong nhiều năm, có một bài tập tuyệt vời để phát triển tremolo cho đều. Ông thường cho học trò đàn âm giai dùng kỹ thuật tremolo:
Ví dụ 3: Chạy âm giai bằng kỹ thuật tremolo
Bằng cách tremolo trên một nốt nhạc – và bằng cách lắng nghe thật kỹ – người học có thể nghe rõ ràng chất lượng của từng nốt phát ra và đồng thời kiểm soát sự chưa hoàn hảo về nhịp. Thoạt đầu, nên đàn thật chậm với từng nốt đều nhau, rồi sau đó ta có thể từ từ tăng dần tốc độ. Dưới đây là một bài tập tremolo từ Trường Phái Tarrega, sẽ giúp người học chuyển ngón từ dây này sang dây khác với sự tự tin.
Ví dụ 4: Tremolo trên nhiều dây
Có một nhận xét lý thú là nhạc sư Tây Ban Nha Andrés Segovia cho rằng tremolo chẳng qua là “hợp âm rải (arpeggio) trên một dây”. Vladimir Bobri viết trong một bài báo Guitar Review năm 1948: “Lời khuyên đó (của Segovia)… nhiều năm trước là phải chơi hợp âm rải thật nhanh và đều cho hoàn hảo rồi mới thực hành tremolo.”
Việc tiếp xúc giữa móng tay và dây đàn để tạo ra tiếng tremolo tốt rất là quan trọng. Tremolo nên có một chất lượng của giọng hát trơn tru. Silva luôn luôn nhấn mạnh phải tạo ra tiếng êm dịu bằng cách dùng thịt nhiều hơn móng, muốn vậy móng tay không được để quá dài. Điều quan trọng là các ngón tay của bàn tay phải phải ở “trên” dây, vuốt ve dây, chứ không được “bay” trên dây, hoặc có chuyển động vung ngón quá lố. Silva khuyên học trò mình hãy “thả lỏng các ngón và đàn nhẹ nhàng. Tremolo cần phải trơn tru, như dòng nước chẩy. Đừng chơi nặng nề và đừng đàn từng nốt rời rạc”.
Trong bài viết Cách Viết Nhạc Cho Guitar, Julian Bream mô tả tremolo như “một kỹ thuật thú vị trên guitar… Hiệu ứng này nên được sử dụng một cách tiết kiệm, và tôi thường khuyên những nhà sáng tác hạn chế sử dụng nó trong việc nối dài thêm các tác phẩm như sonata, suite, hoặc concerto, nơi có thể sử dụng hiệu quả để tạo sự khác biệt về cấu trúc tác phẩm, và khi tất cả các ‘điểm dừng’ khác đã được thể hiện hết mức”. Bream nói tiếp: “Khi được đàn ở một tốc độ nhanh hợp lý, tremolo có thể đạt được dòng nhạc ngân vang cao”.
Nhiều nhà soạn nhạc quan trọng cho guitar, gồm Ponce, Castelnuovo-Tedesco, Torroba, Rodrigo, Tansman, và Barrios đã sử dụng tremolo trong các tác phẩm của họ. Kỹ thuật tinh tế, và đôi lúc bí mậtnày là một trong những âm thanh mang tính thơ nhất của guitar cổ điển. Qua các tác phẩm của các nhà soạn nhạc vĩ đại, tremolo làm say đắm thính giác người nghe và xuyên thấu hồn nhạc của người nghệ sĩ guitar.
